SANAT SLOGAN YARATMAKTIR! - Serdar Türkmen

Posted by Halksanat sanat, serdar türkmen, yazıçeviri 16:10

Hırsızlar dolaşıyor hırsızlar

Para koyarlar cebine ruhunu çalarlar oğlum senin

Plastik bunlar yaşamıyorlar

Üstüne sürerler pisliklerini artıklarını...

Söyleneli çok oldu, hatta söyleyen cemaatçi bile oldu da hırsızların 'hırsızlığı' değişmedi.

Çekince: Kapitalizmin ahlâkının içine sıçayım. Yarattığı tek birşey vardır; insanı ajitatif propagandaya sürükler.

Ben ajitasyonu sevenlerdenim. 'Slogan sanatı' dışlamasına gıcık oluyorum çünkü sanatın gerçek anlamıyla bir 'slogan yaratma' faaliyetidir. 'Guernica' bir slogan değil midir? Cevaba gerek yok, bir iç düşünme yeterli!

%99 için 'kötü' %1 için 'iyi' olan şu zamanki sistem içerisinde mutluluğun aktarımı sahtelikten başka nedir? Estetize etmek keşke sorumsuz bir fiil olsa...

Sanat ne ola ki?

Neticede bir 'seçme'dir sanat. Malzemeler, esinler, yaşanmışlıklar, hayaller arasından seçim yapılır. Dolayısıyla bir olgulaştırmadır, genelleştirmedir. "Ben bunu yapmak istedim, sebebi yok" türünden yaklaşımlar burjuvazinin, feodallere karşı verdiği mücadele esnasında değerliydi ama bugünde gerici nitelik taşıyor.

Eğer kendine yapıyorsan tartışma-dışı ama birilerine sunuyorsan tartışma-içidir. Çünkü her toplumsal fiil yön vermektir nesneye.

Girişteki şarkı bir manifesto niteliğindedir.

Kimin manifestosu? Pardon, neyin manifestosu?

"Eski Yunanda lir çalan şairler vardı
Eski Yunanda
Eski Yunanda şairler lir çalardı
Eski Yunanda

Şimdi müzik endüstri
Şimdi şiir endüstri
Şimdi şair endüstri"

Ne kadar çarpıcı sözler değil mi?

Ama koca bir saptırma!!!

Eski Yunan'da saz şairleri vardı ve bu saz şairlerinin gündelik işlerini sırtlannış köleleri. Neden köleler geçmez şarkının içinde. İlla ki Bertolt Brecht'in şiirini mi aktaralım buraya?

Eski Yunan'dakiler de sömürücüydüler; bugünkü kapitalistler gibi.

Peki nerde özgürlük?

Sen nerdeysen orada.

Bandista'nın dediği gibi:

Hem sokakta hem kampüste hem yolda, hem torna tezgahında, hem mahpusta, özgürlük sen nerdeysen orada!

Öyle şarkılar geliyor ki aklıma:

(...)

Bir baştan bir başa dağılmışız bu dünyaya

Bir ucdan öbür uca yayılmışız bu dünyaya

Peki 'Nereye Uçar Turnalar'?

Ölenlerin adını unutma türkülerin meydanların

Bırakmasın onlar seni

(...)

İsterse uçsun turnalar,
İsterse gitsin gökyüzü
Alıp kanatlarına bulutlarını rüzgarın

Evet, bir manifestodur bu şarkı anlayana, sivri-sinek yine de sazdır elbet!

Bu oyun çok kolay, sen de oyna! Kır ve dök, yap ve boz! Yeniden başla!

Ya da

"Ben sadece ben olmak istiyorum"

Bu yazıyı okuyana ödev olan şarkı dinlemektir. Çünkü şiirdedir anlam, müziktedir çengel. Defalarca aynı şarkıyı dinlemek gerekir. Sakın ha birer kez dinlemek değildir dinlemek, onlarca defa dinlersen özümlersin. Döngüye sokmak görevindir.

Yazıyı okuyan ya da okumayan herkesin bildiğini tekrarlayan da değerlidir:

Gizlediğin birşey mi var?
Bilmediğim derdin mi var?
Ellerin neden titrer?
Zorbadan korkun mu var?

Yakınman boşa, beni suçlama
O vurdukça sana yetmedi, yetmedi
Alıştın buna, boşuna ağlama
Çektiğin sana kâr etmedi, etmedi

Sen korktukça, sen kaçtıkça
Zorba da gelir üstüne
Davranmazsan, haykırmazsan
Hergün tokadı ensende
Ve onlardan değilsen sana zalim derler, onlardan biriysen sana alkışlar, çiçekler, rozetler, plaketler onlara aldırma Hayyam:

Hiç, hiç birşey bilmiyor
Bilmek istemiyorlar
Hiç, hiç birşey görmüyorlar
Görmek istemiyorlar
Şu cahillere bak
Dünyanın sahibi onlar
Onlardan değilsen
Sana zalim derler
Onlara aldırma hayyam
Dostum...

Buna rağmen umuttur bizi yaşatan:

(...)
Ruhları sustuğu vakit martıların
Kayalıklarındaki mezarlarında
Birden
Bir kıyamettir kopacak ufuklarda
Denizkızları mı dersin, kuşlar mı dersin
Bayramlar seyranlar mı dersin, şenlikler cümbüşler mi
Gelin alayı, teller, duvaklar, donanmalar mı
Hey!
Ne duruyorsun be at kendini denize
Geride bekleyenin varmış aldırma
Görmüyor musun her yanda hürriyet
Yelken ol, kürek ol, dümen ol, balık ol, su ol
Git gidebildiğin yere

Gözlerden yaş gelebilir ki o zaman anlaşılabilir şarkının dokunurluğu hayata. Eğer dokunmuyorsa çöpe layıktır, şüpheye mahal yok.

Sanırsın daglarda yol olmaz
Usanırsın kalbinde güç kalmaz
Uzanırsın yarın olmaz

Zor günlerin ardında huzur olmaz ki
Her zaman umutlar yön bulmaz
Yarın olsa da beklenen gün olmaz

Sözlerim gerçektir yüregim kardeştir her zaman
Umudum sonsuzdur ugraşım bitmez hiçbir zaman
Geliyor geçiyor hayat dönüyor durmuyor dünya
Geliyor geçiyor zaman dönüyor durmuyor dünya

Sanırsın yalnızlık tek dostun aldanırsın
Kaçmakla bitmiyor hiçbir zaman yalnızlıgın

Sözlerim gerçektir yüregim kardeştir her zaman
Umudum sonsuzdur ugraşım bitmez hiç bir zaman
Geliyor geçiyor hayat dönüyor durmuyor dünya
Geliyor geçiyor zaman dönüyor durmuyor dünya

Böyle bir manifesto gördünüz mü?

Kalkıp da Pentagram dinlemek gerekmez. Yalnızca bu şarkıdan ibarettir bende Pentagram. Bu şarkıyla başlar ve bitiminde biter...