1 Mayıs Marşı`nın bestecisi ve İşçi Filmleri Festivali
manşet, müzik, tiyatro 14:13
1977’nin ardından 1 Mayıs bugün ilk kez serbest biçimde Taksim’de kutlanacak. 1977’deki olaylı kutlamalarda 100 binlerce kişinin söylediği 1 Mayıs Marşı’nı çoğu kişi yabancı bir marştan uyarlanma zanneder. Oysa bestecisi ülkemizden biri: Sarper Özsan.
“1Mayıs, işçinin emekçinin bayramı. Devrimin şanlı yolunda ilerleyen halkın bayramı…” şeklindeki nakaratıyla akıllarda yer eden 1 Mayıs Marşı, 1970’lerden sonraki nesiller tarafından genellikle yabancı bir marşın uyarlaması olarak bilinir. Aslında marşın bestesi de sözleri de bir Türk sanatçıya, Sarper Özsan’a aittir. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda öğretim görevlisi olan Özsan, 2009 yılında katıldığı IV. İşçi Filmleri Festivali’nde marşı kendisinin yazdığını anlatınca salondaki büyük çoğunluk epey şaşırmıştı.
Sahneden meydanlara taşan marş
Bu uzunca girişten sonra onun marşı yazma hikayesine gelelim… Başında Rutkay Aziz’in bulunduğu Ankara Sanat Tiyatrosu (AST) 1974-75 sezonu için Maksim Gorki’nin ‘Ana’ adlı oyununu sahneleyecektir ve müzikleri yapması için Özsan’a teklif gelir. O da hafta sonları provalara katılmak için Ankara’ya gidip gelmeyi göze alacak kadar memnuniyetle karşıladığı teklifi kabul eder. Romanı sahneye uyarlayan Bertolt Brecht, bir sahne dışında oyundaki müzikli bölümlerin sözlerini zaten yazmıştır. Eksik olan sahneyse 1905 yılında Rusya’daki ‘Kanlı Pazar’a denk gelen 1 Mayıs gösterilerini anlatmaktadır. Brecht, “İşçiler marş söyleyerek sahneye girerler” demiş, orada bırakmıştır. “Yalnız müzik olsaydı işim kolaydı” diyen Özsan marşa söz bulmak için epey çalıştığını söylüyor. Bazı İtalyan marşlarına bakar ama uygun bulmayıp buradaki insanların kulağına yabancı gelmeyecek bir tarzda karar kılar; sevilmesi, rahatlıkla söylenebilmesi için sol minör dizisiyle Kürdi makamının karışımı bir beste çıkarır. Sözlerdeyse bir taraftan 1905 yılı Rusya’sındaki devrimci dalgayı anlatırken, aynı zamanda 1970’lerin hareketli Türkiye’sini de yansıtmaya çalışır.
Özsan hedefini tutturmuştur, hem de hiç tahmin edemediği kadar. Sahnede büyük beğeni toplayan marşını 1976’daki 1 Mayıs kutlamalarında herkesin ağzından duyduğunda heyecanlandığını söylüyor. Marş asıl ‘çıkışını’ ise bir sonraki yıl yapar. Yani 1977’de Taksim’de, yaklaşık 500 bin kişinin katıldığı 1 Mayıs kutlamalarında. O gün saat 14:30’da başlayan kutlamalarda DİSK Başkanı Kemal Türkler konuşmasını bitirmek üzereyken çevre binalardan kalabalığa ateş açılır. 37 kişi ölür , yüzlerce kişi yaralanır. Bu durum 1 Mayıs Marşı açısından aynı zamanda tarihin garip bir cilvesidir; 1905 Rusya’sındaki 1 Mayıs olaylarını yani ‘Kanlı Pazar’ı anlatmak için bestelen marş, bu sefer başka bir pazar günü, başka bir 1 Mayıs’ta ortalık kan gölüne dönerken 100 binlerce kişinin ağzından yeri göğü inletmektedir.
Marş, herkesin diline düştüğü o günlerde Cem Karaca’nın da dikkatini çeker. Çıkardığı 45’liğinde okur ve 1 milyondan fazla satar. ‘Durduramayacaklar Halkın Coşkun Akan Selini’ adlı bu plak, Karaca’nın son 45’liği olur.
1 Mayıs Marşı
Günlerin bugün getirdiği baskı zulüm ve kandır
Ancak bu böyle gitmez sömürü devam etmez
Yepyeni bir hayat gelir bizde ve her yerde
1 Mayıs 1 Mayıs işçinin emekçinin bayramı
Devrimin şanlı yolunda ilerleyen halkın bayramı
Yepyeni bir güneş doğar dağların doruklarından
Mutlu bir hayat filizlenir kavganın ufuklarından
Yurdumun mutlu günleri mutlak gelen gündedir
1 Mayıs 1 Mayıs işçinin emekçinin bayramı
Devrimin şanlı yolunda ilerleyen halkın bayramı
Vermeyin insana izin kanması ve susması için
Hakkını alması için kitleyi bilinçlendirin
Bizlerin ellerindedir gelen ışıklı günler
1 Mayıs 1 Mayıs işçinin emekçinin bayramı
Devrimin şanlı yolunda ilerleyen halkın bayramı
Ulusların gürleyen sesi yeri göğü sarsıyor
Halkların nasırlı yumruğu balyoz gibi patlıyor
Devrimin şanlı dalgası dünyamızı kaplıyor
Gün gelir gün gelir zorbalar kalmaz gider
Devrimin şanlı yolunda bir kağıt gibi erir gider
Posted by Halksanat
on 14:13.
Filed under
